Ze strony państw socjalistycznych od wielu lat podejmowane były inicjatywy mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa państwom europejskim za pomocą odpowiednich środków o charakterze regionalnym. Już w 1954 r. — w związku z konferencją genewską — Związek Radziecki wystąpił z „Projektem głównych zasad ogólnoeuropejskich traktatu bezpieczeństwa zbiorowego”, a w roku następ- nym przedłożył projekt układu o bezpieczeństwie w Europie oraz projekt podstawowych zasad układu między ugrupowaniami państw istniejących w Europie. Propozycje zmierzające do utworzenia ogólnoeuropejskiego systemu bezpieczeństwa były w latach następnych przy różnych okazjach ponawiane. W 1964 r. Polska wystąpiła na forum ONZ z propozycją zwołania ogólnoeuropejskiej konferencji bezpieczeństwa z udziałem Stanów Zjednoczonych, a w 1966 r. Doradczy Komitet Polityczny Układu Warszawskiego na sesji w Pradze wypowiedział się za zwołaniem takiej konferencji.