Ten środek stosuje się wówczas, gdy państwa różnią się w swych poglądach co do oceny stanu faktycznego (np. kto wywołał incydent graniczny lub czy obcy samolot rzeczywiście przekroczył linię graniczną). Komisja badań nie proponuje żadnego rozwiązania, ogranicza się do stwierdzenia faktu. Strony zachowują swobodę decyzji co do dalszej procedury załatwienia sporu. W praktyce jednak stwierdzenie faktu często przesądza sprawę z punktu widzenia merytorycznego, gdyż jest równoznaczne z ustaleniem odpowiedzialności. Komisje badań są zazwyczaj mieszane, składają się z przedstawicieli obu stron uczestniczących w sporze oraz z przedstawicieli państw trzecich.