Jak wynika z powyższego, z punktu widzenia rozwoju współpracy regionalnej Europa ma z jednej strony wiele istotnych, obiektywnych predyspozycji do takiej współpracy, z drugiej jednak strony — na drodze do tej współpracy piętrzą się duże trudności. Ten stan rzeczy prowadzi z kolei do sytuacji, że właśnie w Europie najsilniej od wielu lat występują dążenia i podejmowane są wysiłki zmierzające do zapewnienia bezpieczeństwa i do rozwoju współpracy w skali regionalnej ogólnoeuropejskiej, niemniej jednak istniejące przeszkody i trudności — jak dotychczas — pozwalają jedynie na powolny postęp w tym kierunku.Koncepcja procesu rozwojowego zdaje się stanowić podstawę wysiłków, jakie w ostatnich latach podjęły rządy państw europejskich w celu zapewnienia bezpieczeństwa naszemu kontynentowi. Wysiłki te znalazły najbardziej świadomy i pełny wyraz w pracach Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, które w trzech kolejnych fazach skoncentrowały się na uzgodnieniu zasad, jakimi państwa uczestniczące powinny się kierować we wzajemnych stosunkach oraz na określeniu środków mających służyć sprawom wzmocnienia zaufania, bezpieczeństwa i rozbrojenia, współpracy w dziedzinie gospodarczej, naukowo-technicznej i ochrony środowiska, współpracy w zakresie zagadnień humanitarnych.
PROCES ROZWOJOWY
